Probiotics là các vi khuẩn sống đã được chứng minh là tốt cho sức khỏe do chúng giúp cải thiện sự cân bằng của hệ vi khuẩn đường ruột. Khi ăn sữa chua hoặc ăn các loại thức ăn lên men hoặc uống men tiêu hóa là bạn đã bổ sung một lượng vi khuẩn tốt probiotics có lợi vào cơ thể. Probiotics có nhiều chủng khác nhau như bifidobacterium lactis, bifidobacterium longum, lactobacillus rhamnosus… Hiệu quả của probiotics có liên quan đến chủng vi khuẩn cụ thể. Chẳng hạn như lactobacillus casein, lactobacillus paracasei là loại vi khuẩn gram dương (Gr (+)), được bổ sung vào các sản phẩm sữa do người ta thấy rõ lợi ích của nó trong việc giúp tăng cường hệ miễn dịch. Bifidobacterium longum và lactobacillus rhamnosus strain GG đã được chứng minh là giảm triệu chứng và tình trạng tiêu chảy, bao gồm cả tiêu chảy liên quan đến kháng sinh và giảm các nhiễm trùng đường ruột, giúp giảm táo bón nhờ giúp làm mềm phân, ngoài ra còn được chứng minh giúp ngăn ngừa viêm da dị ứng. Hiện nay, có rất nhiều các nghiên cứu khoa học tiếp tục đi sâu nghiên cứu về tác dụng của probiotics đối với sức khỏe. Gần đây, probiotics cũng được phát hiện có trong sữa mẹ.
Prebiotics (như oligosacharides FOS, GOS, inulin…) là loại chất xơ thực phẩm không tiêu hóa, giúp kích thích sự phát triển một số vi khuẩn tốt ở ruột già và do đó cải thiện hệ tiêu hóa cho vật chủ. Hiện nay, prebiotics cũng được bổ sung vào một số sản phẩm sữa dùng cho trẻ nhỏ để giúp cải thiện độ mềm của phân và do đó giúp phòng ngừa chứng táo bón ở trẻ.
Prebiotic chủ yếu là oligosaccharides. Các prebiotic được nghiên cứu nhiều nhất là Inulin/Fructo-oligosaccharides (FOS) và Galacto-oligosaccharides (GOS). Prebiotic có nhiều trong sữa mẹ (Sữa mẹ có 15-23g/l prebiotic trong sữa non và 8-12g/l prebiotic trong sữa thường). Những nguồn thức ăn có chứa prebiotic thường gặp là đậu nành, yến mạch thô, lúa mì nguyên cám và lúa mạch nguyên cám, hành, chuối, tỏi, a-ti-sô, nho…
GOS: là một prebiotic có nguồn gốc từ động vật. GOS được chiết xuất từ lactose có trong sữa bò, dê… Cấu trúc hóa học của GOS bao gồm galactose và lactose liên kết với nhau.
FOS: là một prebiotic có nguồn gốc từ thực vật. FOS hiện diện trong nhiều loại thực phẩm như măng tây, chuối, yến mạch, tỏi, atisô và rau diếp xoăn nhưng hàm lượng lại khá thấp. Cấu trúc hóa học của FOS bao gồm glucose và fructose liên kết với nhau. Tùy vào độ dài của mạch liên kết này mà FOS được chia thành 2 loại:
• FOS có cấu trúc mạch ngắn được gọi là oligofructose.
• FOS có cấu trúc mạch dài được gọi là inulin.
Có thể hiểu đơn giản là probiotics là vi khuẩn tốt. Prebiotics là “thức ăn” cho vi khuẩn đó, tuy có khác nhau nhưng chúng đều có tác dụng tốt đối với hệ vi khuẩn đường ruột. Khi bổ sung một trong hai hoặc cả hai loại này vào thức ăn cho trẻ nhỏ sẽ có tác dụng tốt đối với hệ tiêu hóa của trẻ. Tuy nhiên, rất nhiều nghiên cứu khoa học đã chứng minh là bên cạnh các tác dụng đối với hệ tiêu hóa thì bổ sung probiotics còn giúp tăng cường hệ miễn dịch, giảm tỷ lệ các bệnh nhiễm trùng nói chung và giúp phòng ngừa dị ứng. Các tác dụng của chúng vẫn đang được các nhà khoa học nghiên cứu sâu hơn nữa.
